Współczesna rodzina

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

Rodzina to podstawowa grupa społeczna, istniejąca powszechnie od najdawniejszych czasów. Współcześnie jest ona rozumiana jako podstawowa komórka wychowawcza, „oparta na więzi biologicznej między rodzicami a wszystkimi dziećmi, która odznacza się pozytywną atmosferą współżycia, spójnością wzajemnych stosunków dzięki ich ukierunkowaniu na zaspokojenie potrzeb i aspiracji wszystkich jej członków, w szczególności na wychowanie i wykształcenie dzieci” (E. Dzikowicz za: H. Cudak, A. Titkow).

Środowisko rodzinne jako system pełni różnorodne funkcje i zadania. Do podstawowych funkcji każdej rodziny należy (E. Dzikowicz- oprac. za: H. Cudak, A. Titkow; J. Suprewicz, M. Ziemska):

  • funkcja wychowawcza - zadaniem rodziców jest kształtowanie w procesie wychowawczym osobowości swoich dzieci, przekazywanie im norm i zasad, umożliwiających im funkcjonowanie w społeczeństwie, kształtowanie systemu wartości, postaw oraz przygotowanie do pełnienia różnorodnych ról społecznych. Z funkcją tą wiążą się także inne zadania: przekazywanie wiedzy na temat pojęć, treści, zachowań w otaczającej dziecko rzeczywistości zarówno społecznej, jak i przyrodniczej, technicznej, itp., zaspakajanie potrzeb bezpieczeństwa, miłości, więzi, uznania, szacunku, kontaktu społecznego, stymulowanie rozwoju zainteresowań i zdolności dzieci, organizowanie sytuacji wychowawczych dla dziecka w rodzinie i poza nią, przygotowanie do kreatywnego życia i przyszłego zawodu- kształtowanie aktywnej postawy do pracy, zainteresowań zawodowych, dokonywanie proorientacji zawodowej i szkolnej;
  • funkcja opiekuńcza - rodzice powinni zapewnić stałą bądź tymczasową opiekę nad dzieckiem, które jest niepełnoletnie bądź ma ograniczoną sprawność intelektualno-motoryczną;
  • funkcja ekonomiczna - służy do zaspokojenia potrzeb finansowych rodziny, czyli materialnego zabezpieczenia domowników w środki do życia;
  • funkcja prokreacyjna - służy do zaspokojenia potrzeb emocjonalno-rodzicielskich wynikających z potrzeby posiadania potomstwa;
  • funkcja seksualna - służy do zaspokojenia potrzeb seksualnych partnerów.


We współczesnych warunkach społeczno-ekonomicznych rodzina podlega daleko idącym przekształceniom. Zmieniają się jej podstawy ekonomiczne i społeczne, struktura wewnętrzna i funkcje, zmienia się treść życia rodzinnego. Poza typową, pełną i powiązaną więzami biologicznymi rodziną coraz częściej możemy zobaczyć inne modele rodzin (za: Z. Tyszka; J. Brągiel i inni), w których mogą wystąpić swoiste trudności i problemy wychowawcze np. rodzina niepełna, powstała wskutek trwałej nieobecności jednego z rodziców, w wyniku np. śmierci, rozwodu, separacji, niepełności czasowej, niepełności biologicznej; rodzina zreorganizowana przez zawarcie po jej rozbiciu drugiego lub jeszcze następnego małżeństwa, co może implikować problemy między naturalnymi a przybranymi rodzicami i dziećmi oraz problemy związane z ojczymem lub macochą. Trudności mogą pojawić się także w rodzinach zdezorganizowanych, w których panują stosunki konfliktowe, zaburzające proces socjalizacji oraz pełnienie jej naturalnych funkcji i zadań, w wyniku np. niewłaściwego rozmieszczenia ról rodzinnych czy eurosieroctwa (czyli sytuacji w której oboje lub jedno z rodziców migruje za granicę z powodów zarobkowych, pozostawiając w kraju dzieci, co może powodować różne problemy adaptacyjne i trudności emocjonalne wynikające z rozłąki) itp., lub też w rodzinach zdemoralizowanych, pozostających w kolizji z prawem czy z zasadami współżycia społecznego, w wyniku zjawisk destrukcyjnych takich jak: przemoc, alkoholizm, bezrobocie. Problemy wychowawcze mogą być również spowodowane zastąpieniem naturalnego środowiska rodzinnego przez środowisko zastępcze, oparte na więzi współżycia i funkcji opiekuńczo – wychowawczej w stosunku do dzieci przy świadomości braku więzi biologicznej z nimi, co może powodować wystąpienie problemów między dziećmi a przybranymi opiekunami oraz trudności wynikające z braku opiekunów naturalnych.

Każda przedstawiona tutaj sytuacja może implikować zróżnicowane problemy w rodzinie. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Jaworznie oferuje pomoc w zakresie poradnictwa specjalistycznego dla rodzin i poszczególnych jej członków. Zakres pomocy jest dostosowywany do potrzeb naszych klientów, a oferowana pomoc jest bezpłatna i anonimowa.